Prawidłowe żywienie źrebiąt od narodzin do odsadzenia
Wielkimi krokami zbliża się sezon wyźrebień, jest to czas wyczekiwany przez wielu hodowców. Ważnym aspektem w pierwszych miesiącach życia źrebiąt jest zapewnienie im jak najlepszej opieki, także pod kątem żywieniowym. Prawidłowa dieta źrebiąt powinna opierać się przede wszystkim na wysokiej jakości składnikach pokarmowych takich jak białko o bogatym składzie aminokwasowym, wartościowym włóknie, oraz makro- i mikroelementach.
Nowonarodzone źrebię przychodzi na świat immunokompetentne, czyli zdolne do odpowiedzi immunologicznej. Co ciekawe, odporność wrodzona zaczyna się kształtować już we wczesnym okresie życia płodowego (np. limfocyty T pojawiają się już w 140 dniu ciąży w krwiobiegu płodu). Jednak po porodzie liczba immunoglobulin drastycznie się zmniejsza. Nowonarodzone źrebię pozbawione jest odporności swoistej w stosunku do antygenów występujących w środowisku zewnętrznym, co oznacza, że jego organizm nie jest jeszcze w pełni wyposażony w przeciwciała, zwalczające patogeny. Dzieje się tak, ze względu na budowę łożyska klaczy (łożysko nabłonkowo- kosmówkowe), które ogranicza przedostawanie się dużych cząstek, jakimi są immunoglobuliny do płodu. Stąd też narodzone źrebię jest łatwym celem dla praktycznie każdego rodzaju bakterii, wirusów i innych drobnoustrojów chorobotwórczych.
Pierwszym pokarmem źrebięcia po narodzinach jest siara (colostrum). Siara nazywana jest także „eliksirem życia”, ponieważ zawiera szereg immunoglobulin, dzięki którym źrebię nabywa odporności swoistej w pierwszych godzinach po porodzie. Głównym składnikiem przeciwciał wchodzących w skład siary są immunoglobuliny G (IgG). Siara ma postać gęstego, żółtawego płynu i produkowana jest przez gruczoł mlekowy klaczy nie dłużej niż 24 do 36 godzin po wyźrebieniu. Przewód pokarmowy źrebięcia (jelito cienkie) jest w stanie wchłonąć przeciwciała na drodze transportu biernego tylko przez pierwsze 12 do 24 godzin po narodzinach, z czego proces ten jest najintensywniejszy od 3 do 6 godzin po porodzie. Następnie stężenie immunoglobulin stopniowo maleje, natomiast utrzymuje się na stałym poziomie, pozwalającym na wchłanianie w jelicie cienkim – proces ten zapewnia źrebięciu ochronę immunologiczną w pierwszych 4- 8 tygodniach życia. Następnie siara przekształca się w mleko. Głównym składnikiem przeciwciał występujących w mleku są immunoglobuliny A (IgA). Przeciwciała zawarte w mleku zapewniają źrebięciu lokalną ochronę w przewodzie pokarmowym przed patogenami chorobotwórczymi. W niektórych przypadkach tj. obniżona sekrecja mleka przez klacz, źrebię nie może pobrać wystarczającej ilości mleka, wtedy dobrym rozwiązaniem będzie wprowadzenie mleka zastępczego. Mebio Foal Milk to wysokiej jakości preparat mlekozastępczy, który zawiera wyselekcjonowane szczepy bakterii probiotycznych oraz substancje odżywcze (wysokiej jakości białko 21%, tłuszcz 16% i związki mineralne), co sprawia, że ma zbliżony skład do mleka matki, dzięki czemu zapewni źrebięciu kluczowych składników pokarmowych w pierwszych tygodniach życia. Tak jak wspomniano powyżej, źrebię sukcesywnie nabiera odporności swoistej, stąd też dla wsparcia układu immunologicznego doskonale sprawdzi się Fohlengold Lifestart – zawarte w preparacie nukleotydy oraz beta- glukany ze ścian komórkowych drożdży wpływają na wydłużenie kosmków jelitowych, zwiększając powierzchnię wchłaniania składników odżywczych. Ponadto nukleotydy wpływają na szereg reakcji immunologicznych chroniąc organizm przed patogenami chorobotwórczymi.
Od 3 tygodnia życia źrebię zaczyna interesować się pokarmem, który pobiera matka, podskubując siano czy owies. Jest to zjawisko jak najbardziej pożądane, gdyż w ten sposób przyzwyczaja się do pasz roślinnych. W celu wzbogacenia diety źrebięcia warto wprowadzić mieszankę dedykowaną właśnie dla nich – Fohlengold w formie musli, zawiera wysoką koncentrację składników odżywczych takich jak wysokiej jakości białko, bogate w aminokwasy (lizyna i metionina), witaminy i minerały, które promują wzrost i rozwój kości oraz chrząstek stawowych. Prawidłowy rozwój układu kostno- szkieletowego zapewnia przede wszystkim odpowiednia podaż w diecie mikroelementów, które w mleku klaczy występują tylko w niewielkich ilościach. Ważne jest także zachowanie odpowiedniego stosunku wapnia do fosforu, gdyż nadmierny udział fosforu w dawce pokarmowej, uwalnia wapń zawarty w kościach, na skutek czego stają się miękkie i bardziej podatne na uszkodzenia. Źrebię magazynuje minerały w swojej wątrobie przed narodzeniem, wspierając wzrost chrząstek i kości we wczesnych tygodniach życia, jednak minerały te muszą być dostarczane w sposób ciągły poprzez odpowiednią suplementację. W tym przypadku od 6 miesiąca życia doskonale sprawdzi się Fohlengold BoneCare – preparat ten zawiera m.in. siarczan chondroityny- jest to organiczny związek chemiczny z grupy glikozaminoglikanów, który jest ważnym składnikiem tkanki chrzęstnej. Ponadto preparat ten wspiera stabilny wzrost i rozwój kości oraz wpływa na elastyczność i sprężystość chrząstek. Substancje w nim zawarte wspomagają również syntezę ważnych cząsteczek strukturalnych macierzy kostnej i chrzęstnej.
W diecie młodego konia nie zapominajmy także o dodatku wartościowego włókna w postaci sieczki. Włókno wpływa na regulację procesów trawiennych, co jest bardzo ważne w przypadku kształtowania się przewodu pokarmowego. Doskonałym wyborem będzie sieczka z zielonego owsa Agrobs GrunHafer – sieczka ta ma wiele pozytywnych właściwości: stymuluje metabolizm, pomaga regulować trawienie oraz wzmacnia układ odpornościowy. Zielony owies dostarcza także różnorodnych naturalnych substancji witalnych. Dobrym rozwiązaniem będzie także sieczka Luzerne Mix, która zawiera lucernę w połączeniu z zielonym owsem oraz wartościowymi olejami. Lucerna zawiera również wartościowe białko oraz wapń, dzięki czemu buforuję pH treści żołądka, przeciwdziałając w ten sposób możliwości wystąpienia wrzodów żołądka, co w przypadku źrebiąt jest coraz częstszym zjawiskiem.
Warto pamiętać, że zapewnienie źrebięciu wysokiej jakości składników pokarmowych w pierwszych miesiącach życia jest niezbędne dla prawidłowego wzrostu oraz rozwoju młodego organizmu. Niekiedy właściciele przekarmiają swoje pociechy, ponieważ wielu z nich uważa, że w ten sposób zapewnią im dobrą kondycję. Jednak zbyt wysoka podaż niektórych składników, szczególnie w okresie intensywnego wzrostu może przynieść odwrotny efekt – między innymi doprowadzić do zaburzeń w rozwoju układu kostno- szkieletowego np. osteochondroza.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat żywienia źrebiąt napisz na biuro@hipppovet.pl
***
Tekst: Mgr inż. Patrycja Wróblewska – Doktorantka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa
Prof. dr hab. Krzysztof Marycz – HippoVET+ oraz Międzynarodowy Instytut Medycyny Translacyjnej (MIMT)
Fot.: Kamila Frąckowiak